In 2018 leerden we iets belangrijks: wetgeving invoeren is één, mensen meekrijgen is van een heel andere orde. De AVG zorgde destijds voor een lawine aan interne updates, trainingen en bewustwordingscampagnes. En eerlijk? Veel van die zorgvuldig opgestelde e-mails verdwenen ongelezen in mailboxen. Pas na jaren begonnen medewerkers de regels écht toe te passen. En nu? Nu komt de Europese AI-verordening eraan. Investeren in AI-geletterdheid is zelfs al sinds enkele maanden verplicht. Het onderwerp is technischer, de risico’s zijn diffuser, en de urgentie groter. Kortom: nieuwe ronde, nieuwe kansen én een nieuwe communicatie-uitdaging.
Niet alleen een IT-feestje
AI-geletterdheid is geen klusje voor de IT-helpdesk. Het raakt de hele organisatie. Want AI duikt overal op: in klantinteractie, werving, rapportages, besluitvorming. Als een chatbot iets belooft wat je niet waarmaakt, of een algoritme kandidaten afwijst op basis van kromme logica, dan is dat geen ICT-foutje. Dan is dat een organisatierisico. Medewerkers moeten snappen hoe AI werkt, waar de grenzen liggen, en wanneer je vooral even niet blind op het systeem moet varen zoals je ook niet blindelings je navigatie volgt als die je door een meer wil laten rijden.
Lessen uit de AVG: bewustzijn laat zich niet afdwingen
Bij de AVG dachten veel organisaties dat een nieuwsbrief en een verplichte e-learning wel genoeg zouden zijn. Spoiler: dat werkte niet. Pas toen er écht iets misging – een datalek hier, een boete daar – begonnen mensen wakker te worden. Bij AI dreigt dezelfde valkuil, alleen nu met systemen die vol overtuiging iets kunnen beweren terwijl ze er volledig naast zitten. Bewustwording heeft tijd nodig. En herhaling. En herkenning. Denk niet in losse middelen, maar in een doorlopende dialoog die ruimte biedt voor nuance, twijfel en kritische vragen.
Verhalen maken het verschil
AI is abstract. Veel mensen vinden het technisch of ‘ver van hun bed’. Maar wat als je ze laat praten over een sollicitatieprocedure die stiekem gestuurd wordt door een algoritme? Of over AI-gegenereerde klantadviezen die nét iets te glad klinken? Zulke voorbeelden brengen het onderwerp tot leven. Geen theorie, maar praktijk. Geen jargon, maar verhalen. Dat is de ingang naar écht gesprek. En precies daar ontstaat begrip en uiteindelijk: gedrag.
Voorbeeldgedrag begint bovenin
Tijdens de AVG-implementatie bleek dat organisaties met een betrokken directie veel sneller opschoten. Dat geldt ook nu. Leiders hoeven geen AI-specialist te zijn, maar wel bereid om zichzelf vragen te stellen. Te laten zien dat ze óók nog leren. Want niks maakt het onderwerp toegankelijker dan een leidinggevende die durft te zeggen: “Ik weet het nog niet precies, maar ik wil het snappen.” Dat maakt ruimte voor anderen om ook in beweging te komen. Een externe expert inhuren is niet hetzelfde als betrokken leiderschap tonen.
Zet communicatie vooraan, niet als naschrift
AI is geen speeltje voor de toekomst. Het verandert nú al hoe we werken. En communicatie kan het verschil maken tussen regels op papier en verantwoordelijkheid in de praktijk. Maak AI-geletterdheid dus geen bijlage van je innovatiestrategie, maar een levend onderdeel van je organisatiecultuur. Dat begint met goede communicatie en vooral: met mensen serieus nemen. Want als je medewerkers niet meeneemt in het verhaal, zal je AI-implementatie niet het gewenste effect hebben.
Over AI-geletterdheid en Leene Communicatie
Organisaties die AI-systemen gebruiken, moeten er sinds 2 februari 2025 voor zorgen dat medewerkers AI-geletterd zijn. Dat is vastgelegd in de Europese AI-verordening. De wet wordt stapsgewijs ingevoerd en is vanaf 2027 volledig van kracht. De Autoriteit Persoonsgegevens ziet erop toe dat organisaties zich eraan houden.
Bij Leene Communicatie helpen we organisaties om AI niet alleen te snappen, maar ook te laten landen. Met communicatie die mensen meeneemt in het verhaal en in de praktijk. Van directie tot werkvloer. We vertalen techniek naar gedrag, abstractie naar herkenning. En we bouwen formats die AI-geletterdheid niet ‘aanleren’, maar tot leven brengen. Geen losse flodders, maar communicatie die blijft hangen én iets in beweging zet. Want een beetje zoals met kinderen: je kunt ze wel vertellen dat ze moeten opruimen, maar pas als je ze helpt begrijpen waarom, krijg je resultaat. En zelfs dan is het soms nog een uitdaging.
