Waarom is het onderwerp waar jij je mee bezighoudt belangrijk?
Yvonne legt uit: “Het klimaat verandert. We hebben er allemaal last van. Je ziet het in de zomer, het is heet en droog waardoor rivieren niet meer bevaren kunnen worden en er veel bosbranden ontstaan. Dan de extreme zware regenbuien, zorgen voor overstromingen. Voor de wereld is een transitie zeer noodzakelijk. We hebben vanuit de Rijksoverheid de opdracht dat we met zijn allen in 2050 aardgasvrij moeten zijn. De gemeente Gouda zei jaren geleden dat we dit al eerder willen bereiken. Wij willen als stad in 2040 aardgasvrij en CO2-neutraal zijn.”
Dat Co2 reduceren kan door meer te vergroenen in de stad, maar bijvoorbeeld ook vanuit de energietransitie. Je begint dan met het isoleren van je woning, volgens Yvonne. “Want hoe meer huizen slecht geïsoleerd zijn, hoe meer warmte en dus CO2 je uitstoot. Dit verhaal klinkt best technisch en moet je dus op een simpele manier uitleggen aan inwoners. Sommige inwoners zijn – zeker in het geval van de hoge energieprijzen – gemotiveerd om te besparen in verband met de lagere kosten. Anderen zijn juist gemotiveerd vanwege hun bijdrage aan het klimaat, onder het mom van: ‘Ik wil dat mijn kinderen en kleinkinderen kunnen leven in een wereld zonder overstromingen en zonder het feit dat alle bomen doodgaan.’ Communicatief zijn dat twee verschillende invalshoeken en hen allemaal bereiken kan best lastig zijn.
De Rijksoverheid komt met een klimaatakkoord waarbij een behoorlijk deel van de concrete uitvoering ligt bij inwoners, ondernemers en allerlei organisaties. Dat betekent: investeren in je huis, je bedrijf, je wagenpark etc. Dan vragen we bijvoorbeeld aan inwoners: ‘stop geld in je huis om dat te verduurzamen, want dan kan je van het gas af.’ Ja kijk: inwoners hebben gespaard om hun kinderen te laten studeren en anderen hebben geld opzij gezet voor hun pensioen. Maar dus niet voor het verduurzamen van hun huis. Om dat voor elkaar te krijgen is wel een hele opgave!”
Hoe ga je te werk?
“We hebben een coalitieakkoord, waarin in grote lijnen staat wat de stappen zijn om de energietransitie vorm te geven. Raadsleden hebben altijd specifieke voorkeuren of prioriteiten, afhankelijk weer van het standpunt van hun politieke partij. Als er uiteindelijk één plan is en in grote lijnen duidelijk wat er bereikt moet worden, maken we een strategisch communicatieplan en dat moeten we ook concreet uitvoeren. Gelukkig heb ik heel veel communicatiekanalen tot mijn beschikking. Op dit moment is een belangrijk thema: energiearmoede. Er zijn veel mensen, ook tweeverdieners, die de energierekening niet meer kunnen betalen. Wij proberen dan zoveel mogelijk inwoners te bereiken en mensen echt te helpen met een financiële bijdrage of met energiebesparende maatregelen en we laten ze zien waar ze energie en dus geld kunnen besparen. Uiteindelijk staan we dan zelf bij allerlei bewonersavonden en de Voedselbank of de moskeeën producten uit te delen.
Inwoners hebben meestal veel afstand tot een gemeente, om allerlei redenen. Maar die gemeente is er nou juist speciaal voor alle inwoners en ondernemers. Wij werken nu veel met energie-coöperaties (van voor en door bewoners) en andere enthousiaste vrijwilligers, zoals de energiecoaches en de tuinambassadeurs en groen-experts. Velen zijn zich bewust van de klimaatproblemen en willen graag iets betekenen voor hun stad. Zo zijn er voor mensen die moeilijk mee kunnen komen meer dan 40 sociaal maatschappelijke organisaties bij het sociaal team. Zij komen juist wel heel dichtbij inwoners. Die vragen we ons te helpen.
Ik probeer altijd een stapje verder te gaan om echt iets te veranderen. Maar weer even het voorbeeld van mensen die de energierekening niet kunnen betalen: we hebben nu een flyer met veel pictogrammen en tekst in meerdere talen. In die flyer stond letterlijk: ‘Indien je alles uit deze flyer uitvoert, bespaar je 750 euro per jaar’. Dat gaat ook om je gedrag aanpassen. Die boodschap is concreet en makkelijk, maar het is geen snelle verandering. Je ziet de inspanning pas na een jaar terug op je rekening.”
Welke uitdagingen liggen er op het gebied van communicatie?
”Alle Gouwenaren bereiken, bewust maken en tot actie over laten gaan. En ervoor zorgen dat er een gevoel van urgentie ontstaat voor het klimaat! De publieke opinie verandert gelukkig en helpt ons daarbij. Wat ook helpt is dat een wet voorschrijft dat grote ondernemingen in 2023 aantoonbaar hun pand of bedrijfsproces verduurzaamd moeten hebben.
Ik zie regelmatig dat ouderen meer activist zijn dan jongeren. Ik denk dat dat komt doordat ouderen weten dat die hete zomers vroeger niet bestonden. Dat er regelmatig regen viel en er van droge rivieren nooit sprake was. De ouderen zien ons klimaat en de omgeving in hun leven daadwerkelijk veranderen. Dus is er de uitdaging om jongeren actief te krijgen en ervoor te zorgen dat zij zich ook inzetten voor een duurzame toekomst. Die moeten vooral objectief geïnformeerd worden, waarmee en hoe te beginnen.”
Als communicatieprofessionals maken wij gebruik van de drietrapscommunicatie: bewust worden, informeren en mensen tot actie over laten gaan. We kunnen mensen echter niet dwingen om te investeren. Ook heeft niet iedereen de juiste mogelijkheden en voeg daarbij dat iedereen op elk willekeurig moment van start kan gaan in de komende jaren. Daarom laten we over een lange periode inwoners aan het woord die wel allerlei mogelijkheden zien. De campagne is: “Dit doen wij en wat doe jij?” De een haalt tegels uit zijn tuin, een ander koppelt zijn regenpijp af of legt een groen dak op zijn schuur, samen met de buren en weer anderen zijn op weg naar aardgasvrij wonen. Het vertellen van verhalen is enorm belangrijk. Uiteindelijk zal er een keer een maatschappelijk keerpunt moeten komen, dat het niet normaal is als je nog op gas stookt, of als je een tegeltuin hebt.
Daarnaast moet je heel goed begrijpen waar mensen mee zitten. Ga met hen in gesprek. Wij hebben aan 1.000 bewoners gevraagd wat zij willen weten van de gemeente, wat hebben ze nodig om te verduurzamen? 80 inwoners kwamen in de raadzaal ons informatie geven en hebben hun ideeën gedeeld. Als je naar hen luistert, kom je een heel eind. Participatie is echt niet moeilijk, ook geen trucje, je moet gewoon het gesprek aangaan.”
Waar denk je dat we op dit vlak over tien jaar staan?
“De toekomst is interessant, maar ook onzeker. Blijven we onder de 1,5 graad opwarming van de aarde? Als je naar de landelijke politiek kijkt gaat dat dus niet lukken, want dit probleem moet als een crisis aangepakt worden. Maar….de eerste warmtepompen op waterstof zijn al op de markt, er zijn zonnecollectoren in tuinhekken verwerkt en zo meer. Er komen een hele reeks nieuwe duurzame ontwikkelingen aan. Maar alleen met technische snufjes redden we het niet. Dit was de warmste zomer in 500 jaar en dus moeten er drastische maatregelen komen. Het mondiale probleem kan ik niet aanpakken, daarom richt ik mij op Gouda!”
Vond je dit artikel interessant en wil je er eigenlijk nog verder over sparren? Kom gerust langs voor een kop koffie.
