Er is niets verfrissender dan zo nu en dan uitleggen wat je werk inhoudt aan iemand die geen idee heeft wat je beroepshalve doet. Zoals laatst tijdens een chat met een oud-klasgenote die ik ruim dertig jaar niet had gesproken. Ik vertelde dat ik een communicatiebureau heb. Zij had werkelijk geen sjoege wat dat is. “Wat doe je dan op zo’n bureau?”, vroeg ze. “Hulp verlenen?”. “Eh, ja, daar komt het wel op neer”, antwoordde ik. “En dat doe je dan voor organisaties die daar problemen mee hebben?”. “Ook”, chatte ik naar waarheid terug. “Maar ook voor organisaties die daar juist heel goed in zijn.”
Hulp verlenen
Zonder dat ze het besefte opende de oud-klasgenote me de ogen. Ze deed me eraan denken dat ‘hulp verlenen’ op communicatiegebied niet noodzakelijk betekent dat je die ‘hulp’ verleent aan een organisatie die daar moeite mee heeft. Omdat de kennis ontbreekt, de capaciteit of de ervaring. Net zo goed kan het feit dat een organisatie om communicatiehulp vraagt, betekenen dat die juist heel goed is in communiceren. En dat die ‘hulp’ er puur op gericht is om, bijvoorbeeld, de sterke punten nóg verder te benutten. Het enkele feit dat een ‘hulpvraag’ wordt gesteld, zegt dus niets over de communicatiekwaliteit van die organisatie. In alle gevallen doet het je als bureau goed wanneer je gevraagd wordt om mee te helpen. Het is immers een erkenning van je kennis en kunde. Wel moet de organisatie zelf vaak even een drempel over om te besluiten extern hulp in te roepen. Afgezien van de financiële kant zal daar de eerste vraag zijn: kunnen we het niet zelf af?
Liever zelf doen
Een dag na de chat met mijn oud-klasgenote viel m’n oog op het artikel Waarom we vaker om hulp moeten vragen in het oktobernummer van Psychologie Magazine, over de moeite die we als mensen hebben om hulp te vragen aan anderen. Volgens Peggy Collins, auteur van een boek hierover, lijden we massaal aan het ‘onafhankelijkheidssyndroom’: we doen – tegen beter weten in – liever alles zelf dan dat we om hulp vragen. Oók als we er eigenlijk niet goed in zijn, er geen tijd voor hebben of er simpelweg tegen opzien. Met als gevolg dat we onszelf overladen met taken en verantwoordelijkheden, fouten maken, dingen half doen, de stress laten oplopen en uiteindelijk zelfs een burn-out kunnen krijgen.
Goed gevoel
Het wonderlijke is dat de veronderstelling dat hulp vragen een teken is van zwakte, aantoonbaar onjuist is. Tal van onderzoeken hebben dat inmiddels aangetoond. Sterker: onderzoekers van Harvard bewezen dat juist het tegenovergestelde het geval is: wie om hulp wordt gevraagd, denkt juist gunstiger over deze hulpvrager. En niet eens zozeer omdat de ijdelheid wordt gekieteld. De hulpvraag stellen betekent zoveel als: ik sla jou hoog aan, jij weet of kan iets wat mij kan helpen, daarom vraag ik jouw hulp hierbij. Hulp geven versterkt het zelfvertrouwen en geeft een goed gevoel bij de hulpgever. Er is weinig leuker en bevredigender dan iemand ergens mee te kunnen helpen. En de hulpbereidheid is ook vaak vele malen groter dan we denken. Probeer het maar eens. En kijk naar het succes van een initiatief als durftevragen.nl, dat puur draait om hulp vragen en hulp aanbieden.
Ik moet dit zelf kunnen
En toch is de veronderstelling dat een hulpvraag duidt op ‘zwakte’ zeer hardnekkig. Een collega vertelde me onlangs dat ze haar collega’s bewust niet gevraagd had om mee te denken bij een communicatiekwestie, omdat ze vond dat ze dat zelf moest kunnen oplossen. “Ik ben immers de specialist op dit gebied.” Ik draaide het om: juist door bij collega’s aan te geven wat volgens haar de essentie van de vraag was en aan te wijzen waar nog de zwakke plekken in het advies zaten, had ze haar kennis en kunde kunnen bewijzen. En de collega’s zouden het alleen maar een ‘eer’ vinden om gevraagd te worden mee te denken. Zo had ze het nog niet bekeken.
Innoveren door meedenken
Wat voor mensen onderling geldt, gaat net zo goed op voor organisaties onderling. Elkaar helpen leidt tot mooie dingen. Het is zelfs bewezen dat de beste innovaties ontstaan wanneer organisaties met elkaar gaan meedenken. En dat begint met de ene organisatie die de andere om hulp vraagt. Een communicatieafdeling die een vraag bij een bureau neerlegt, bijvoorbeeld. Of het ene bureau dat het andere erbij roept: willen jullie eens meedenken? Ja, dat willen we in zo’n geval maar al te graag. En het levert nog veel op ook, aan beide kanten. Nooit dat we denken: wat een zwakte van die club om ons om hulp te vragen. Integendeel. Het omgekeerde is eerder het geval: onze waardering stijgt. Conform de bevindingen van de Harvard-onderzoekers.
Weg met de schroom!
Dat maakt het communicatievak naar mijn gevoel ook zo mooi. Dat je vanuit je communicatiekennis, -kunde en -ervaring anderen kunt helpen. Organisaties die ermee worstelen én organisatie die er heel goed in zijn. En dat dat je dan allebei vooruit helpt. Zullen we dus afspreken die schroom om een ander om hulp te vragen voorgoed van ons af te werpen?
Job Leene
