Hoe ben je begonnen met mediatraining?
“Ik begon mijn loopbaan in de journalistiek, als verslaggever. Ik begeleidde toen regelmatig presentatoren en gasten bij interviews voor de camera en merkte dat dit mij goed lag. Later stapte ik over naar de communicatiebranche. Ook daar bleef ik mensen helpen hun verhaal goed te vertellen voor de camera of microfoon. Want dat is een kunst! Bij Leene Communicatie richt ik me op mediatrainingen en het werken als interim woordvoerder. Want ik vind het belangrijk om als trainer actief te blijven in mijn vak. De afgelopen twee jaar was ik bijvoorbeeld interim woordvoerder bij het RIVM en het Ministerie van Buitenlandse Zaken.”
Welke rol speelt jouw journalistieke ervaring in je trainingen?
“Voor woordvoerders is het belangrijk om te begrijpen hoe journalisten denken en hoe redacties werken. Wat is voor hen nieuwswaardig, hoe zorg je ervoor dat jouw boodschap aansluit op wat journalisten zoeken? Dat leren deelnemers in de training. Ook leren zij hun boodschap kort en duidelijk te verwoorden, én om die uit te werken in een message house met sterke onderbouwing. Dat heb je allemaal nodig om goede interviews te kunnen geven.”
Welke vaardigheden kan een woordvoerder niet missen?
“Woordvoering is hard werken. Het vraagt veel van je om steeds goed voor de camera te staan, inhoudelijk sterke antwoorden te geven én ervoor te zorgen dat je boodschap goed overkomt op je publiek. Je bent constant bezig met je houding, gezichtsuitdrukking, stemgebruik, je verhaal en de dynamiek in het gesprek. Ik zeg altijd: een interview duurt zolang als je de journalist kunt zien en horen. We proberen dat in de training zo realistisch mogelijk te oefenen. In vier of vijf verschillende interviewmomenten – van een radio-interview met koptelefoon tot een televisie-interview inclusief belichting en cameravoering – interviewen we de deelnemers over onderwerpen waar zij veel van weten. Hoe meer ervaring ze hebben als woordvoerder, hoe steviger ik ze aan de tand voel.”
Een interview duurt zolang als je de journalist kunt zien en horen
Hoe staat het volgens jou met de relatie tussen journalisten en woordvoerders?
“Het wantrouwen tussen journalisten en woordvoerders wordt volgens mij vooral door henzelf gevoed. Sommige journalisten noemen de communicatiewereld bijvoorbeeld de ‘dark side’, en woordvoerders geven soms af op die vervelende journalisten. Maar lang niet iedereen denkt er zo over. In mijn training zeg ik vaak: een journalist en een woordvoerder zullen op het werk misschien geen vrienden zijn, maar ze hoeven nooit vijanden te zijn. Bepalend voor hun relatie zijn hun doelen ten aanzien van een bepaald onderwerp. Als een journalist bijvoorbeeld armoede aan de kaak wil stellen, en ze interviewt daarvoor iemand van het Nibud, dan zullen de doelen van de journalist en de woordvoerder dicht bij elkaar liggen.”
Kan goede mediatraining helpen in de samenwerking tussen journalisten en woordvoerders?
“Ja. Journalisten zeggen weleens dat mediatrainers woordvoerders helemaal kapot trainen. Dat vinden ze verschrikkelijk. En daar ben ik het helemaal mee eens. Wij moeten woordvoerders niet trainen tot een soort robots die hun verhaal ophangen. Nee, we trainen ze juist zodat ze hun verhaal goed kunnen vertellen, maar ook een goed interview kunnen geven, waarin ze écht antwoord geven op de vragen. En dan op zo’n manier dat het past bij hun kernboodschap. Daar is ook de journalist mee geholpen.”
Meer lezen over de samenwerking tussen pers en woordvoering? Zembla-journalist Ton van der Ham ging in gesprek met ‘de andere kant’. Zijn bundel ‘Voorbij het wantrouwen: indringende gesprekken tussen journalist en woordvoerder’ is hier te lezen en bestellen.
