De Omgevingswet biedt mooie kansen voor veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en GGD’s. Hoe kan communicatie helpen om die te verzilveren? Vijf aandachtspunten op een rij.
In 2019 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking. Hierin komen de bestaande wetten en regels op het gebied van ruimte, milieu, wonen, natuur, infrastructuur en water samen. Van de aanleg van een snelweg, een nieuwe wijk of een dakkapel tot de bescherming van lokaal cultureel erfgoed en luchtkwaliteit – alles wat in de fysieke omgeving gebeurt, valt straks onder de Omgevingswet. Het gaat dan ook om de grootste stelselherziening sinds de invoering van de grondwet.
De impact van de Omgevingswet is niet alleen groot voor provincies, gemeenten en waterschappen. Het raakt ook GGD’s, veiligheidsregio’s en omgevingsdiensten. Een belangrijk aspect van de Omgevingswet is namelijk de integrale benadering van ruimtelijke (beleids)plannen en initiatieven. Onderwerpen zoals milieu, water, gezondheid, veiligheid, wonen en werken worden dus in onderlinge samenhang bekeken.
Gezondheid en veiligheid als doelen
Gezondheid en veiligheid zijn belangrijke aspecten van de Omgevingswet. De maatschappelijke doelen van de wet zijn namelijk omschreven als: “het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit.” Een concreet gevolg hiervan is dat bijvoorbeeld de GGD zal adviseren over gezondheidsaspecten bij de ontwikkeling van beleid en ruimtelijke plannen. Ook de data waarover gezondheidsdiensten beschikken kunnen daarbij benut worden. Is deze basisschool vanuit gezondheidskundig perspectief wel op de juiste locatie gepland? Motiveert deze omgeving voldoende tot bewegen? Onder de Omgevingswet zouden de verschillende impacts van ruimtelijke plannen integraal worden meegewogen.
Ook voor omgevingsdiensten brengt de Omgevingswet belangrijke wijzigingen mee. Omgevingsdiensten zullen zich in de toekomst naast handhaving steeds meer gaan bezighouden met beleidsadvisering. Bijvoorbeeld over de gemeentelijke omgevingsvisie. Ook voor veiligheidsregio’s verandert er veel. Zo kan bijvoorbeeld de brandweer de vraag krijgen of het vanuit veiligheidsperspectief wel verstandig is om op een bepaalde locatie een kantoorgebouw te bouwen.
Vijf aandachtspunten op een rij
Door de Omgevingswet verandert voor GGD’s, omgevingsdiensten en veiligheidsregio’s de relatie en samenwerking met gemeenten. Het gaat dan al snel over communicatie. Waarmee moet je dan als uitvoeringsdienst rekening houden?
- De belangrijkste eerste stap is natuurlijk dat betrokkenen elkaar opzoeken. Zorg ervoor dat je weet wie zich bij andere organisaties bezighouden met de invoering van de Omgevingswet – dat is de basis. De ambtenaren aan gemeentezijde zijn in de praktijk vaak afkomstig uit het veld van ruimtelijke ordening. Die spreken in de regel een andere taal dan bijvoorbeeld gezondheidsdeskundigen of veiligheidsprofessionals. Investeer daarom in onderlinge kennismaking en leer elkaars taal te verstaan.
- Binnen regionale uitvoeringsorganisaties zullen tal van mensen te maken krijgen met de Omgevingswet. Neem de interne organisatie goed mee in dit proces. Maak een communicatieplan en zorg ervoor dat ook de interne doelgroepen goed geïnformeerd zijn over de wetswijzigingen en het invoeringsproces.
- Bij het opstellen van de omgevingsvisie heeft de gemeente de regie. Voor de gemeente is meestal wel duidelijk wat een waterschap kan betekenen bij ruimtelijk beleid, maar voor de GGD, omgevingsdienst en veiligheidsregio is samenwerking op dit vlak minder vanzelfsprekend. Hier ligt dus een communicatie-uitdaging voor regionale uitvoeringsdiensten: zorg ervoor dat expertise en toegevoegde waarde helder zijn voor gemeenten en samenwerkingspartners.
- Bij de implementatie van de Omgevingswet is aan gemeentezijde ook het college van B&W betrokken. De gemeenteraad wordt geïnformeerd over de voortgang. Zorg ervoor dat ook voor hen duidelijk is wat de rol van regionale uitvoeringsdiensten is onder de nieuwe Omgevingswet. Organiseer in samenspraak met de gemeente bijvoorbeeld een gezamenlijk informatiemoment voor raadsleden.
- Participatie neemt binnen de Omgevingswet een belangrijke plek in. Burgers en bedrijven – die niet per se op de hoogte zijn van de ins & outs van de nieuwe wet- en regelgeving – zullen op allerlei momenten worden betrokken. Het SCP en RIVM adviseren om te investeren in het toegankelijk presenteren van ingewikkelde informatie. Belangrijk is daarom om binnen de organisatie aandacht te besteden aan begrijpelijke (publieks)communicatie.
Leene Communicatie helpt organisaties bij de communicatie over de Omgevingswet. Met drie jaar ervaring met het onderwerp kennen we alle do’s & dont’s. Hulp nodig bij (publieks)communicatie of het begrijpelijk maken van complexe informatie? Neem dan contact op met Steffart Buijs.
